Patent
TÜRKİYE'DE PATENT BAŞVURUSU
Türkiye’de patent haklarının korunması 10 Ocak 2017’de yürürlüğe giren 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ile düzenlenmiştir.
PATENT, teknik bir soruna bir çözüm getiren ya da bir ürün veya işlemin yapılmasını yeni bir yolla tanımlayan bir buluş için sahibine belirli bir süre ile bu buluşun kullanımı için tanınan tekel hakkıdır. Buluşun, yenilik, sanayiye uygulanabilir olma ve tekniğin bilinen durumunun aşılması kriterlerini mutlaka taşıması gerekmektedir.
SIMAJ’ın bu konuda verdiği hizmetler ve patent başvurularının değerlendirilmesinde izlenen prosedür kısaca aşağıdaki şekilde açıklanabilir.
- Patent başvurusu öncesi, başvuruya konu buluşun Türk Patent ve Marka Kurumu ve uluslararası patent veri tabanlarından ön araştırmasının yapılması,
- Başvuru dosyasının hazırlanması, özet, tarifname, istemler ve teknik resimlerin başvuruya uygun şartlara getirilmesi,
- Ulusal ve uluslararası başvuru dosyalarının hazırlanması ve resmi ofis girişlerinin yapılması,
- Resmi ofislerden gelen kararların bildirimi ve süresi içinde gerekli yanıtlamaların yapılması,
- Başvurunun ilanı süresince gelebilecek olası itirazlara ve/veya olumsuz kararlara karşı itiraz işlemlerinin yapılması ve karşı görüşlerin bildirilmesi,
- Patent tescil işleminin sonuçlandırılıp, patent belgesinin başvuru sahibine gönderilmesi.
- Resmi Patent bülteninin izlenmesi, yayınlanan benzer patentlerin bildirimi ve süresi içerisinde itiraz işlemlerinin yapılması,
- Tescilli ve/veya başvuru halinde olan patentler ile ilgili devir, lisans, adres – unvan ve nevi değişiklikleri, veraset ile intikal, birleşme, teminat gösterme gibi sicil kayıt işlemlerinin yapılması,
- Patent başvurularının geçerliliğini koruyabilmesi için yıllık vize sürelerinin takibi, bildirimi ve gerekli işlemlerin yapılmaıs
Patent başvurusu öncesi, patenti istenen buluşun varsa benzerlerinin olup olmadığının Türk Patent ve Marka Kurumu kayıtlarından ve uluslararası patent veri tabanlarından araştırılması mümkündür.
Patent başvurusu yapıldıktan sonra Türk Patent ve Marka Kurumu, 6769 sayılı Sınai ve Mülkiyet Kanunu’nda belirtilen şekli şartlara uygunluk açısından başvuruyu incelemektedir. Yapılan inceleme sonucunda, şekli şartlara uygunluk açısından bir eksik saptanması durumunda, bu eksikliğin giderilmesi için bildirim tarihinden itibaren iki (2) aylık süre verilir. Şekli şartlara uygunluk bakımından eksikliği olmayan veya eksiklikleri süresi içinde giderilen patent başvurusu, başvuru veya varsa rüçhan tarihinden itibaren on sekiz aylık (18 ) sürenin dolması veya bu süre dolmadan başvuru sahibinin erken yayım talebi yapması üzerine bültende yayımlanır. Başvuru yayımından sonra üçüncü kişiler, patent başvurusuna konu olan buluşun patent verilebilirliğine ilişkin görüşlerini yazılı olarak resmi kuruma sunabilir. Bu görüşler araştırma raporu hazırlama aşamasından önce gelmişse araştırma raporu düzenlenirken dikkate alınabilir. Başvurunun şekli eksikliğinin olmaması veya eksikliklerin giderilmesi durumunda, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından araştırma raporu talebi ile ilgili bildirim yapılır.
Araştırma raporu, buluşun yeniliği, sanayiye uygulanabilirliği ve tekniğin bilinen durumunun aşılıp aşılmadığı konularında inceleme yapılmasını sağlayacak olan referans patentlerin dökümü şeklinde hazırlanmış bir rapordur. Tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu talebinin başvuru veya varsa rüçhan tarihinden itibaren on iki (12) ay içerisinde yapılması gerekmektedir. Araştırma raporu talebi başvuru ile birlikte de yapılabilmektedir. Araştırma raporu talebi, Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılmakta olup, araştırma raporu Kurum bünyesinde hazırlanmaktadır. Herhangi bir uluslararası ofisten alınmış hazır araştırma raporunun da değerlendirilmesi talep edilebilir. Araştırma raporunun düzenlenmesinden sonra, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından ilgili bildirim yapılır. Bildirim tarihinden itibaren üç (3) ay içerisinde ücretinin ödenerek inceleme talebi yapılması gerekmektedir. Bu talebin süresi içerisinde yerine getirilmemesi durumunda başvuru geri çekilmiş kabul edilir.
İnceleme raporu talebi, Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılmakta olup, inceleme raporu Kurum bünyesinde hazırlanmaktadır. İnceleme raporu, bir patent başvurusuna konu buluşun yeniliğinin, sanayiye uygulanabilirliğinin ve tekniğin bilinen durumunun aşılıp aşılmadığının incelenip, Kurum kararının belirtildiği bir rapordur. Kurum, başvuru sahibinin inceleme talebi üzerine başvurunun ve buna ilişkin buluşun, 6769 sayılı Kanun hükümlerine uygunluğunu inceler. Başvurunun veya buna ilişkin buluşun bu Kanun hükümlerine uygun olmadığı tespit edilirse başvuru sahibine, görüşlerini sunması ve başvurunun kapsamını aşmaması şartıyla değişiklikler yapması konusunda bildirim yapılır ve gerekli görüldükçe bu tür bildirimler tekrarlanır. Ancak bu kapsamda yapılacak bildirimlerin sayısı üçten fazla olamaz. Başvuru sahibine söz konusu bildirimlere görüş sunması veya değişiklik yapabilmesi için bildirim tarihinden itibaren üç (3) aylık süre tanınır. Bu süre içinde görüş bildirilmediği veya değişiklik yapılmadığı takdirde başvuru geri çekilmiş sayılır.
Yapılan inceleme sonucunda düzenlenen inceleme raporunda başvuru ve buna ilişkin buluşun bu Kanun hükümlerine uygun olduğunun belirtilmiş olması halinde patentin verilmesine karar verilir, başvuru sahibine bildirilir, bu karar ve patent bültende yayımlanır. İnceleme raporuna göre patentin verilebilmesi için değişiklik yapılmasının gerekli olduğu durumda bildirim tarihinden itibaren iki (2) ay içinde değişikliklerin yapılması istenir. Yapılan değişikliklerin kabul edilmesi halinde patentin verilmesine karar verilir, bu durum başvuru sahibine bildirilir, bu karar ve patent bültende yayımlanır. Değişikliklerin yapılmaması veya yapılan değişikliklerin Kurum tarafından kabul edilmemesi hâlinde başvuru geri çekilmiş sayılır, bu karar başvuru sahibine bildirilir ve bültende yayımlanır. Patentin verilmesine ilişkin yayımdan sonra talep edilmesi ve belge düzenleme ücretinin ödenmesi hâlinde, düzenlenen belge patent sahibine verilir. İnceleme raporunda, başvurunun ve buna ilişkin buluşun bu Kanun hükümlerine uygun olmadığı belirtilmişse başvuru Kurum tarafından reddedilir, bu karar başvuru sahibine bildirilir ve bültende yayımlanır.
Kurum tarafından düzenlenen inceleme raporu sonuçları tüm patentlenebilirlik kriterleri açısından olumlu olduğu takdirde, patent konusu buluşa patent verilmesine karar verilir. Patent belgesinin koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 20 yıldır.
Üçüncü kişiler, patentin verilmesi kararının bültende yayımlanmasından itibaren altı ay (6) içinde ücretini ödeyerek söz konusu patente 6769 sayılı Kanun uyarınca; patent konusunun, 82 nci ve 83 üncü maddelere göre patent verilebilirlik şartlarını taşımadığı, buluşun, 92 nci maddenin birinci ila üçüncü fıkraları uyarınca yeterince açıklanmadığı, patent konusunun, başvurunun ilk hâlinin kapsamını aştığı veya patentin, 91 inci maddeye göre yapılan bölünmüş bir başvuruya veya 110 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendine göre yapılan bir başvuruya dayanması durumunda en önceki başvurunun ilk halinin kapsamını aştığı, gerekçelerinden en az birini ileri sürerek itiraz edebilir.
Patentin geçerliliğini sürdürebilmesi için patentin koruma süresi boyunca, başvuru tarihinden itibaren ikinci yılın sona erdiği tarihte ve devam eden her yıl vadesinde yıllık vize ödemelerinin yapılması gerekmektedir. Yıllık vize ödemelerinin başvuru tarihine denk gelen süre içerisinde yapılmaması durumunda, ek bir ücretle beraber başvuru tarihinden sonraki altı (6) ay içerisinde de yapılması mümkündür. Bu süre içerisinde de yıllık vize ödemeleri yapılmazsa, patent geçerliliğini yitirir.
YURTDIŞINDA PATENT BAŞVURUSU
Yurtdışı patent tescilleri her ülkenin kendi mevzuatına göre ulusal başvurular olarak yapılabileceği gibi, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar çerçevesinde de yapılabilmektedir. Türkiye’de yapılan bir patent başvurusunun yurtdışında da korunması istendiği takdirde, Türkiye’de yapılan başvurunun rüçhan haklarını kullanarak yasal rüçhan süreleri içerisinde istenilen ülkelerde patent başvurusunun yapılması zorunluluğu vardır. Bu durumda, Türkiye’de yapılan bir patent başvurusunun rüçhan haklarını kullanarak, Paris Sözleşmesi’ne taraf ülkelerden herhangi birinde yapılacak patent başvurusu, Türkiye’deki ilk başvuru tarihinden itibaren geçerlilik kazanmış olur.
Her ülkenin kendi mevzuatına uygun biçimde ve her ülkede ayrı ayrı tescil başvurusu yapmak suretiyle sağlanabilmektedir. Ulusal patent başvurularında ana başvurudan sonra, her ülkede ulusal patent başvurusu yapılması ile ilgili rüçhan süresi 12 aydır.
Türkiye’nin 01.01.1996 tarihinde taraf olduğu Patent İşbirliği Anlaşması, başvuru sahiplerinin kendi ulusal ofislerinde yapacakları bir patent başvurusunun, anlaşmaya taraf ülkelerde daha geniş bir zaman dilimi içinde ve çok daha ekonomik olarak tescil edilmesine olanak veren bir sistemdir. Patent İşbirliği Anlaşması’na göre yapılacak olan patent başvurularında bireysel başvurularda 12 ay olan rüçhan süresi 30 aya kadar uzatılabilmektedir.
Patent İşbirliği Anlaşması hükümlerine göre yapılacak olan uluslararası patent başvurusunun başlıca avantajları şunlardır:
- Ana başvuru yapıldıktan sonra diğer ülkelerde ulusal faza geçişle ilgili rüçhan süresinin 30 aya kadar uzatılabilmesi.
- Araştırma ve ön inceleme işlemlerinin merkezi olarak yapılması dolayısıyla hem daha ekonomik hem de daha güçlü bir başvuru sistemi olması.
Türkiye’nin Avrupa Patent Sözleşmesi’ne katılımı 27.01.2000 tarih ve 4504 sayılı Kanun ile kabul edilmiş ve sözleşme 01.11.2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Avrupa Patent Sistemi tek bir patent başvurusu ve tek bir tescil prosedürü ile, sözleşmeye üye olan ve yakın gelecekte üye olacak olan ülkelerde patent koruması sağlamaktadır. Avrupa Patenti, belirlenmiş üye ülkelerde patent sahibine ulusal patentlerle aynı hakları verir. Avrupa Patent başvuruları, EPO’ya (Avrupa Patent Ofisi) veya ulusal ofislere yapılabilir. Avrupa patenti başvurusunun araştırma, inceleme ve tescil işlemi tek merkezde gerçekleştikten sonra belirlenen ülkelerin resmi ofislerine patent fasikülünün verilmesi ile sonra ulusal patentlere dönüşür.
Avrupa patenti başvurusunun başlıca avantajları şunlardır:
- Tek bir patent başvurusuyla Avrupa Patent Sistemi’ne üye olan ve yakın gelecekte üye olacak olan ülkelerde koruma sağlamak.
- Araştırma, inceleme ve tescil işlemlerinin merkezi olarak yapılması dolayısıyla hem daha ekonomik hem de daha güçlü bir patent korumasına olanak sağlayan bir uluslararası tescil sistemi olması.
