Bosna Hersek
Marka
Söz konusu ülkede marka tescil başvuru işlemleri; Bosna-Hersek resmi dillerinden birinde (Boşnakça, Hırvatça, Sırpça) ulusal ofise direkt ya da uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yapılabilmektedir.
Başvuru için gerekli belgeler;
- Başvuru sahibi bilgileri,
- Vekâletname,
(İmzaya yetkili olan kişi/kişilerce imzalanacaktır. Noterden onaylı olmasına gerek yoktur. Tüzel kişi başvurularda şirket kaşesi gerekmektedir.) - Koruma altına alınması istenen markanın 9×9 cm ebadında logo örneği,
- Tescili talep edilen ürün ve hizmetlerin listesi,
(Bir başvuru birden fazla sınıf içerebilir. Tescil listesi Bosna Hersek resmi dillerinden birine çevrilecektir.) - Rüçhan varsa, rüçhan hakkı belgesi,
(Eğer Bosna-Hersek resmi dillerinden birinde değilse, noter onaylı tercümesi ile birlikte 3 ay içerisinde verilmelidir.) - Ortak marka başvuruları için, teknik şartname verilmesi gerekmektedir.
Kısaca Tescil Prosedürü;
İlgili ülkede marka tescil başvurusu yapıldıktan sonra, resmi ofis tarafından şekli inceleme ve esasa yönelik (benzerlik, ayırt edicilik vb. ) bir inceleme süreci söz konusudur. Bu inceleme süreci sonucunda tescile engel bir durum ve olumsuz bir karar oluşmaz ise; söz konusu marka başvurusu, ilgili ülke mevzuatına göre, üç ay süre ile resmi bültende yayınlanmaktadır. Bu süre içerisinde üçüncü kişi veya kurumlar marka başvurusuna itiraz edebilmektedir. Belirtilen yasal askı süresi içerisinde herhangi bir itiraz olmadığı takdirde, tescil kesinlik kazanarak tescil belgesi verilmektedir. Tescilli marka resmi ofis bülteninde tekrar yayınlanmaktadır.
Marka tescil belgesinin koruma süresi, başvuru tarihinden itibaren 10 yıldır. Bu süre onar yıllık dönemler halinde yenilenerek uzatılabilir. Bu sürenin kaçırılması durumunda, yenileme talebi ek bir ücretin ödenmesi şartıyla koruma süresinin bittiği son günden itibaren 6 ay içinde yapılabilir. Bu süre içerisinde de yenilenemeyen markalar geçerliliklerini yitirmektedir.
Tescil tarihi ya da son kullanım tarihi itibariyle 5 yıl içerisinde kullanılmayan markalar için üçüncü kişiler iptal talebinde bulunabilir.
Endüstriyel Tasarım
Söz konusu ülkede tasarım tescil başvuru işlemleri; Bosna-Hersek resmi dillerinden birinde (Boşnakça, Hırvatça, Sırpça) ulusal ofise direkt ya da uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yapılabilmektedir.
Başvuru için gerekli belgeler;
- Başvuru sahibi bilgileri ve imzası,
- Tasarımcı adı ve bilgileri,
- Vekâletname,
(İmzaya yetkili olan kişi/kişilerce imzalanacaktır. Noterden onaylı olmasına gerek yoktur. Ancak şirket kaşesi bulunmaması durumunda noter onayı gerekmektedir.) - Tasarıma konu ürününe anlatan tarifname ve tasarım başlıkları,
(Bosna-Hersek resmi dillerinden birinde verilmesi gerekmektedir. 100 tasarıma kadar aynı sınıfta olan tasarımlar ile çoklu başvuru yapılabilir) - Tasarıma konu ürünün görsel anlatımı,
(3 adet görsel, minimum 3 x 3 cm maksimum 16 x 16 cm olarak en yüksek kalitede hazırlanmalıdır. Her tasarım için üçer adet görsel hazırlanmalıdır.) - Rüçhan varsa, rüçhan hakkı belgesi,
(Noter onaylı ve Bosna Hersek resmi dillerinden birine tercüme edilmiş olmalıdır. Başvuru sonrası üç ay içinde sunulabilir.)
Kısaca Tescil Prosedürü;
İlgili ülkede tasarım tescil başvurusu yapıldıktan sonra, resmi ofis ülke mevzuatına göre şekli şartlara uygunluk açısından başvuruyu incelenmektedir. Bu süreç içerisinde şekli bir eksiklik bulunmaması durumunda, başvurunun 3 aylık süre ile yayınlanmasına karar verilir. Bu süre içerisinde üçüncü kişi/kurumlar tasarım tescil başvurusuna itiraz edebilir. Askı süresi içerisinde herhangi bir itiraz gelmediği veya yapılan itirazların kabul edilmediği durumda başvurunun tesciline karar verilir. Tescil belgesi ile birlikte resmi ofis bülteninde tescilli tasarım yayınlanır.
Tasarım tescil belgesinin koruma süresi, başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu süre dörder kez beş yıllık dönemler için yenilenerek uzatılabilir. Toplamda 25 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. Bu sürenin kaçırılması durumunda, yenileme talebi ek bir ücretin ödenmesi şartıyla koruma süresinin bittiği son günden itibaren 6 ay içinde yapılabilir.
Patent
Söz konusu ülkede patent başvuru işlemleri; Bosna-Hersek resmi dillerinden birinde (Boşnakça, Hırvatça, Sırpça) ulusal ofise direkt ya da uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yapılabilmektedir.
Başvuru için gerekli belgeler;
- Başvuru sahibi bilgileri,
- Buluş sahibi bilgileri,
- Vekâletname (kaşeli ve imzalı),
(İmzaya yetkili olan kişi/kişilerce imzalanacaktır. Noterden onaylı olmasına gerek yoktur. Ancak şirket kaşesi bulunmaması durumunda noter onayı gerekmektedir) - Buluş konusunu anlatan patent metni (tarifname, özet, istemler)
(Buluşun koruma talep edilen unsurlarının belirtildiği kısımlardır.) - Buluş konusuna ilişkin teknik çizim,
- Rüçhan varsa, rüçhan hakkı belgesi,
- Noter onaylı ve Bosna Hersek resmi dillerinden birine tercüme edilmiş olmalıdır. Başvuru sonrası üç ay içinde sunulabilir.)
- Başvuru ücretinin ödendiğine ilişkin belge gereklidir.
Kısaca Tescil Prosedürü;
İlgili ülkede patent başvurusu yapıldıktan sonra, resmi ofis tarafında ön bir inceleme yapılmaktadır. Bu süreç içerisinde herhangi bir eksiklik ve olumsuz durum oluşmadığı takdirde patent başvurusu resmi ofis bülteninde başvuru tarihinden itibaren 18 ay sonra yayınlanmaktadır. Resmi bültende yayın tarihinden itibaren 6 ay içerisinde başvuru sahibi inceleme talebinde bulunabilir. Bu inceleme sürecine göre resmi ofis tarafından esas inceleme gerçekleştirilebilir ya da bir diğer yetkili kurum tarafından inceleme gerçekleştirilebilir. Bir diğer seçenek ise ertelenen inceleme ile faydalı model başvurusu seçeneğidir. Resmi ofis tarafından gerçekleştirilen inceleme sonrasında resmi ofis bülteninde yayın kararı verilir. Yayın tarihinden itibaren 6 ay içerisinde üçüncü kişi veya kurumlar tarafından patent başvurusuna itiraz edilebilir.
Patent belgesinin koruma süresi, başvuru tarihinden itibaren 20 yıldır. Patent başvurusunun geçerliliğinin sağlanabilmesi için, 1. yıldan itibaren her yıl başvuru tarihine tekabül eden ay ve günde yıllık vize ücretinin ödenmesi gerekmektedir.
Ayrıca ilgili ülkede daha küçük çaplı buluşlar ve geliştirmeler için faydalı model başvurusu yapılarak koruma sağlanması mümkündür. Bu kapsamdaki başvurular için gerekli olacak evraklar patent başvuruları ile aynı olup, koruma kapsamı 10 yıldır.
Telif Hakkı
Söz konusu ülkede telif hakları başvuru işlemleri; ulusal ofise direkt ya da dahil olunan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde yapılabilmektedir. Koruma şartları bu anlaşmaların mevzuatına göre belirlenir.
Telif hakkı (copyright) korunmasına ilişkin uygulamalar Bosna Hersek de dahil olmak üzere bir çok ülkede belirli formalitelere bağlı olmadan uygulanmaktadır.
Telif hakkı başvurusunda bulunan kişi, sahip olduğu esere ait orijinal ya da kopyaları ve onlara ilişkin hakları ile Bosna Hersek Fikri Mülkiye Ofisi’ne başvurabilir. Bu şekilde bırakılan eser Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından telif haklarına ilişkin kayıtlara giriş yapmaktadır. (Depositing) Bırakma, telif hakkı sahibi için bir zorunluluk değildir, telif hakkı koruması için gerekli olan bir yükümlülük olmadığı gibi, esere bağlı olarak bir olasılık içermektedir.
Telif hakkı koruması, eser sahibi yaşadığı sürece geçerlidir.
Koruma süresi aleniyet tarihinden (halka arz edildiği tarih) ölüme kadardır. Sahibinin ölümünden sonra alenîleşen eserlerde koruma süresi ölüm tarihinden sonra 70 yıldır. Ortaklaşa yapılan eserlerde, 70 yıllık süre eserin resmi olarak yayınlandığı tarihte başlamaktadır. Eğer anonim bir eser sahibi bulunmaktaysa aynı kural geçerlidir.
Koruma sürelerinin dolmasıyla birlikte eser sahibine tanınan mali haklar sona erer. Bu sebeple koruma süresi dolmuş eserler, eser sahibinden izin alınmaksızın serbestçe kullanılabilir.
